23 april 1940:´In Abrahams schoot´

De weersvoorspellingen voor 23 april 1940 waren goed geweest: dagblad Het Volk had de lezers op 22 april beloofd dat zij zich de volgende dag ´in Abrahams schoot´ zouden bevinden. (Zoals we in het Nederland van 2018 ook net een paar dagen in Abrahams schoot hebben doorgebracht. Zo heet dat kennelijk. Als je het aangenaam en fijn hebt.) 

Mooi weer werd het. Het was er de tijd voor: de lente viel laat, de gezinnen in de Bollenstreek beleefden een ´uiterst moeilijke tijd´. Op Zuid-Beveland gingen de pruimenbomen in bloei – de andere fruitbomen moesten nog volgen. De eerste tomaten werden aangevoerd en kostten acht cent per stuk. Dat was duur.

Er staat veel nieuws over de oorlog in de kranten: in Noorwegen woedt nog strijd met de Duitsers en Zweden zet alle zeilen bij in het streven neutraal te blijven.

Maar wat betreft zuidelijker liggend Europa is er vooral aandacht voor de overwinning van Nederland. Die op België, met als eindstand vier-twee en als getuigen prinses Juliana en prins Bernhard. ´Wilders maakte grote indruk,´ kopt Het Volk.  Dat was een verdedigende speler, die net als de tien andere spelers op 12 mei tegen Luxemburg opnieuw zou worden ingezet. Zo was althans het plan: `Nederland speelt het spel van de toekomst.´

Ook andere mensen worden in de krant geëerd. Met foto en feit: in Wamel is een echtpaar 50 jaar getrouwd, in Amsterdam haalt een echtpaar de mijlpaal van 45 jaar en is een trambestuurder 25 jaar in dienst.

In Het Volk worden lezers ertoe aangespoord om de eerste mei vooral te vieren: ´Beklemmend zijn onze zorgen, dreigend de gevaren, ernstig de tijden. [..] Eén mei is een strijddag. Weest allen op uw post!´

Maar ondertussen gaat het leven door. ´Het helpt allemaal niets, Liesje!´ verzucht een advertentie in Het nieuws van de Dag. ´Je weet diep in je hart, dat die mooie, nieuwe jurk niets uithaalt. [..] Je hebt nooit eens echt plezier, hoe aantrekkelijk je ook bent. [..] Zou het B.O. kunnen zijn?´ Tegen deze Body Odour is, hoe kan het anders, door de adverteerder een zeep bedacht.

Een behangfabrikant nodigt de lezers van Het Volk tenslotte uit om van hun huis ´voor de donkere zorgen van deze tijd een onneembare vesting [te] maken, een hecht bolwerk [..] opgebouwd uit behang.´

Een paar weken later blijkt de gehele vesting Holland ongeveer zo´n onneembaar bolwerk. In de vijf jaren daarna schijnt de zon nog vaak. Maar over vertoeven in Abrahams schoot reppen de kranten dan niet meer.

Voor dit stukje zijn de Courant Het nieuws van de Dag, kopblad van de Telegraaf, en Het Volk, ´dagblad voor de arbeiderspartij´, geraadpleegd

  

 

12 april 1932: Een dag op wijkbureau Linnaeusstraat

´Wat aardig,´ denkt de 71-jarige kantoorbediende op de ochtend van 12 april 1932 misschien wel, als hij door twee onbekenden op station Weesperpoort de trein in wordt geholpen. Of, wie weet: ´Toch een tikje bemoeizuchtig.´ Hij moet naar Utrecht, waar hij woont.

Maar voordat hij naar huis gaat,  komt hij aangifte doen op bureau Linnaeusstraat. Op dat moment verdenkt hij zijn helpers op het station van iets niet zo vriendelijks: van diefstal van zijn portefeuille. Met daarin ruim zesduizend gulden aan bankbiljetten, toebehorend aan de zaak.

Ruim zesduizend gulden. Het staat er echt. Met de hand geschreven, waardoor je als lezer je ogen gemakkelijk even niet gelooft.

Er wordt meer vermist op deze dag in 1932. Een witte roeiboot, die al een verleden als gevonden voorwerp met zich meedraagt. Een paar fietsen die blijken te zijn gestolen. Een claxon, die vanaf een motor is ontvreemd.

In een loods wordt de muntmeter, waarmee de elektriciteit wordt geregeld, leeggehaald. Een vorm van criminaliteit die zich in de oorlog nog in grote populariteit zal mogen verheugen.

Twee mannen worden opgebracht. Ze worden verdacht van ´opensluiting´.

Vanaf de Wijttenbachstraat moet een kleermaker mee naar het bureau. Hij overtreedt artikel 75 van de Algemene Politie Verordening: ´Met reclameborden rondgaan zodat de algemene orde wordt verstoord.´ De borden worden in beslag genomen.

Een man uit Aalsmeer komt aangifte doen. Hij heeft 110 gulden verloren bij een kaartspel. Het café waar dat gebeurd is kan hij helaas niet aanwijzen. Van de mensen aan wie hij zijn geld verloren heeft kan hij geen signalement opgeven. ´Onderzoek wordt voortgezet,´ rondt de agent van dienst desalniettemin zijn verslag monter af.

Een vrouw doet ´klachte van belediging´. Ze is uitgescholden door een man. Voor ´slet´.

In de woning van een tabakstripper – te lezen als ´stripper´ overigens, niet als ´tripper´  - ontstaat een brandje, dat door de brandweer met enkele emmers water wordt geblust. De tabakstripper is niet verzekerd, maar er is dan ook geen schade.

Als laatste komt een aangifte binnen van een gestolen belastingmerk, een rijwielplaatje. Tot in 1941 moet belasting betaald worden voor de fiets. In de jaren dertig zijn werklozen van betaling vrijgesteld. In ruil daarvoor krijgen ze wel een, voor iedereen zichtbaar, gaatje in hun plaatje.

Maar in dit specifieke plaatje zit geen gaatje. Wel, om verder onduidelijke redenen, een scheur.

1 april 1931: Technisch hoogstandje

´Op 1 april verloor Alva zijn bril´. Oftewel Den Briel. In de rubriek ´Alsof het gisteren gebeurde´ kijkt De Telegraaf van 1 april 1931 op deze gebeurtenis in de vaderlandse geschiedenis terug. Maar voor het overige lijkt 1 april 1931 in de kranten geen al te speciale dag te zijn.  

Het grootste nieuws van de dag betreft een aardbeving in Managua, op 31 maart. Daar zijn meer dan 1100 dodelijke slachtoffers bij gevallen. En dat is echt gebeurd.

Op de voorpagina van het Algemeen Handelsblad is een kolom ingeruimd voor het laatste nieuws, dat wordt ontvangen na het ter perse gaan van het nummer. Die kolom is leeg. Maar een grap is dat niet. Die kolom staat vaker leeg. Een apart gezicht  is dat trouwens wel. Een voorpagina met daarop een witte kolom.

Vanaf 3 april kunnen bioscoopbezoekers in het Amsterdamse Rembrandt-Theater, dat zich op het Rembrandtsplein bevindt, naar een film over het leven van studenten in Heidelberg. De advertentie belooft: ´Een film vol jolijt´. Een andere advertentie raadt de lezers aan de Paasdagen in Düsseldorf door te brengen. Want dat is toch ´het nabije Parijs´. 

Ook dat zijn geen grappen.

Op pagina twee van de ochtendeditie van het Algemeen Handelsblad, de scan heeft wat vouwen in het papier naar 2018 meegenomen, staat een bericht met een opmerkelijke kop: ´Gemeentelijke hoogtezon.´ ´Binnenkort´, kondigt het verslag aan, ´zullen B. en W. de Raad voorstellen doen onze grote pleinen van sterke hoogtezonapparaten te voorzien.´ Op de Beurstoren, Westertoren en de Paleistoren worden lampen geplaatst, met daarin één tot twee miljoen kaarsen. ´Deze zullen automatisch in werking treden zodra de zon overdag te kort schiet. [..] de pleinen [zullen dan] alleen toegankelijk zijn voor doelmatig gekostumeerde personen.´

Op 1 april 1932 worden de apparaten in werking gesteld – tenminste, dat heeft het Algemeen Handelsblad ´uit welverlichte bron´ vernomen.

Voor wie me niet gelooft: het artikeltje staat in de meest rechtse kolom, op de helft van de pagina