"Je blog is niet zo goed te volgen voor mensen die niet zo diep in de materie zitten als jij," kreeg ik onlangs te horen. Ik geloofde dat niet helemaal. Totdat ik gisteren zelf er een duidelijk stukje op probeerde uit te zoeken, dat, ja, meteen voor iedereen te volgen zou zijn die niet zo diep in de materie zat als ik (en natuurlijk een aantal anderen).
Kort de dingen daarom nog eens op een rijtje. Mijn eigen bevin'dingen', die niet over Arnold van den Bergh gaan (die nu eenmaal ondergedoken zat).
Er heeft een heel team van experts zich gestort op het verraad van Anne Frank. Jarenlang heeft het onderzoek geduurd en het team, met vooraan Vince Pankoke en Pieter van Twisk, heeft nadrukkelijk de forensische insteek gekozen. Dat was allemaal heel nieuw, en zo, dit was jaren terug dan ook groot in het nieuws.
Mijn kritiek draait om drie punten:
1. De avond voorafgaand aan de inval in het Achterhuis is niet goed onderzocht. De onderzoekers hebben de spertijd verkeerd (die was niet om acht uur maar om tien uur: er zijn diverse methoden om dit vast te stellen, waarvan intensief googelen er zelfs eentje is), speculeren in het boek maar wat over de opvallend kortdurende arrestatie van een NSB-ster met eventuele kennis van de onderduikplek, terwijl de reden daarvan glashelder, d.w.z. letterlijk, in het betreffende politierapport staat aangeduid. Een van de onderzochte, en afgewezen, scenario's in het boek wijst deze vrouw als verraadster aan.
2. In het onderzoek van de buurt zijn de directe overburen van het kantoor van Otto Frank niet meegenomen. Terwijl het zicht op het pand (met daarín de onderduikers die soms naar buiten probeerden te kijken en daarvóór de regelmatige toevoer van voedsel voor de onderduikers door leveranciers) vanaf de overkant uitstekend was. Zo goed, dat op de dag van de inval toeschouwers, waaronder Jan Gies, zich precies daar verzamelden.
3. De politierapporten uit de buurt zijn niet structureel onderzocht. Pal aan die overkant van het pand van Otto Frank woonde een nationaalsocialist, die op de avond van drie augustus zijn zoon kwam ophalen van het politiebureau. De zoon, enkele jaren jonger dan Anne Frank, was aangehouden op verdenking van het stelen van eten. Vader en/of zoon kunnen informatie hebben losgelaten. Om de politie gunstiger te stemmen. Of om de nationaalsocialistische inborst de ruimte te geven. Uit irritatie over de arrestatie. Of, wie weet, simpelweg uit stoerdoenerij (vader was net begonnen met zijn nieuwe baan bij het NSKK, het National Sozialistische Kraft Korps). Nationaalsocialisten keerden zich niet alleen tegen Joden, maar bijvoorbeeld ook tegen zwarthandel. Als er zo weinig eten meer te vinden is in de stad en aan de overkant van de straat blijven de voedselleveranties maar komen, is dat tenminste opvallend te noemen. Feit is, dat vader noch zoon door het CCT zijn genoemd, waar er door dat team wél ruimschoots aandacht is besteed aan een NSB'ster, die een heel eind verderop woonde en van wie het aanzienlijk minder aannemelijk is dat zij weet had van de onderduikers in en de voedselleveranties aan de Prinsengracht 263. Haar aanhouding op 3 augustus, de avond pal voor de inval in Achterhuis, is veel minder interessant dan de aanhouding van de zoon en het ophalen van de zoon door de vader op precies diezelfde avond.
Jarenlang had het team de tijd, de menskracht was groot.
Het is niet gedaan: 1, 2, 3.
Onder dit onderzoek ligt geen basis. Het gaat niet alleen om Van den Bergh. Het hele onderzoek deugt voor geen meter. Dat is overigens een uitdrukking die ik niet snel gebruik. Maar soms moet het.
Naschrift: dit staat op een blog, niet omdat mijn bevindingen niet serieus te nemen zijn, maar omdat ik als brenger ervan door een aantal media (ik ben ze niet allemaal gaan proberen...) niet serieus genomen word. Waarschijnlijk zit dit in een combinatie van het onhandig presenteren en (ik denk eigenlijk: vooral) in het geen bekende naam hebben. Geen krant die zich de vingers meer wil branden aan het thema. Eens te meer onderstreept deze gang van zaken hoezeer het in deze kwestie om vorm heeft gedraaid - daar waar inhoud centraal gestaan had moeten hebben.