Er staat een nieuwe tekst op de site van het coldcase-team. Ik kwam erachter doordat een Vlaams blad er aandacht aan had besteed.
Door de uitermate verongelijkte en gedetailleerde tekst heen komen was een opgave.
Kort.
Er is een anonieme brief geschreven. Deze brief is in 1963/1964 onderzocht door politieman Van Helden. Hij heeft bij Lages én Aus der Fünten navraag gedaan: kenden ze de naam van Van den Bergh? Nee. Wisten ze van het bestaan van lijsten met ondergedoken Joden? Nee.
Maakt het CCT hier melding van? Nee.
Het onderzoek van het CCT beperkt zich tot het blok waarin het Achterhuis zich bevond. Pal tegen over het kantoor van Otto Frank woonde een zeer actieve, overtuigde nationaalsocialist, die op de directe vooravond zijn zoon van het politiebureau kwam ophalen. Deze zoon had voedsel gestolen.
Maakt het CCT hier melding van? Nee.
Misschien niet noemenswaardig? Noemenswaardig was alleen de aanhouding van een heel eind verderop wonende vrouw (weliswaar met connecties met een van de panden in het door het CCT onderzochte blok) op diezelfde avond? De avond van drie augustus, direct voorafgaand aan de inval. De onderzoekers hebben de spertijd van die avond verkeerd, weten bij Joost de reden niet waarom de vrouw kort na de aanhouding werd heengezonden, doen er maar wat oppervlakkige gissingen naar.
De reden van heenzending staat echter glashelder in het politierapport beschreven. Niet gezien? Dit is basismateriaal. Vergelijkbaar met een wiskundige die de stelling van Pythagoras niet kent.
Het scenario rondom deze overbuurman, ook een huisvader, oftewel iemand die Otto Frank na de oorlog om die reden vast had willen beschermen, is indrukwekkend. Het CCT had er geweldige sier mee kunnen maken. Het feit alleen al dat de man na zijn gevangenschap heel kort in zijn oude buurt, opnieuw dus vlakbij het Achterhuis, kwam wonen. Om daarna heel snel naar een ander deel van de stad te verhuizen! Zo'n beetje in de tijd dat Anne Frank beroemd werd. Ik zie de filmbeelden al voor me, hoor de roffelende muziek.
Pieter van Twisk stelt in zijn laatste weerwoord dat je geen historicus hoeft te zijn om goed onderzoek te kunnen doen naar het verraad. Dit ben ik hartgrondig met hem eens. Ik moet wel, ik ben zelf geen historicus. Maar verstand hebben van, en veel gevoel voor, de oorlog is wel voorwaarde. Van en voor de oorlog in Nederland en Amsterdam in het bijzonder.
Daarnaast moet je je er voortdurend van bewust blijven dat je geen historicus bent. Je eigen kennis blijven toetsen. Reflecteren op je eigen achtergrond.
Vince Pankoke heeft veel ervaring met onderzoek naar drugskartels in Zuid-Amerika. Dat is een wereld waarin tips vaak anoniem worden gegeven. Mensen vrezen anders voor hun leven. Was de situatie in het naoorlogse Nederland vergelijkbaar hiermee?
Wie de anonieme brief geschreven zou kunnen hebben is ook hierom een belangrijke vraag. Natasha Gerson, ook al geen historicus, gaat daar in haar in augustus verschenen onderzoek dan ook diep op in.
Je kunt zonder steekhoudende argumenten geen man, Joods of niet-Joods, aan de schandpaal timmeren. Dat is wel wat hier gebeurd is. Met antisemitisme heeft dat inderdaad niets te maken. Maar niet begrijpen dat juist het Joods zijn van de man heftige emoties kan oproepen gaat niet samen met de oorlog begrijpen.
En waarom ik dit alles op een blog plaats? Wel, ik heb niet genoeg titels (ben geen dr.) om op mijn woord geloofd te worden, en ik heb niet zo'n grote mond, ik vind dat heel lastig. Ik heb het wel geprobeerd te vertellen, zo heb ik een paar kranten uitgelegd waar ze het door mij gevondene zelf ook konden vinden, allemaal in inmiddels openbare (!) bronnen, en met wie ze de relevantie van de vondsten konden checken. Want ik ben hierover natuurlijk met enkele van de bekende deskundigen in contact geweest.
"Je moet dit echt publiceren," zeiden ze.
Dit is niet echt publiceren, wat ik hier doe (dat lukt me niet, zie boven, ik heb het inmiddels geaccepteerd). Wat ik hier doe is: documenteren. Ik documenteer hier op dit blog een reeks gebeurtenissen die simpelweg te bizar voor woorden is.